Czego dowiesz się z tego artykułu.
Wirus HPV jest uznawany za jedną z najczęstszych infekcji przekazywanych drogą płciową. W naszym artykule przedstawimy dostępne testy diagnostyczne, wykrywające zmiany będące skutkiem zakażenia wirusem HPV, jak np badanie cytologiczne. Omówimy także kryteria kwalifikacji do badania oraz zalecenia dotyczące regularności testowania dla różnych grup wiekowych i płci.
Do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego najczęściej dochodzi drogą płciową.
W sytuacji, gdy zmiany wywołane przez wirusa HPV znajdują się na zewnętrznych narządach płciowych, to jest możliwe przeniesienie zakażenia HPV przez bieliznę, czy ręcznik. Warto wiedzieć, że ryzyko zakażenia HPV wzrasta u osób preferujących ryzykowne zachowania seksualne, tzn uprawiających seks bez zabezpieczenia z przygodnymi partnerami.
Zakażenie wirusem HPV jest szczególnie groźne dla kobiet, gdyż jest najczęstszą przyczyną rozwoju raka szyjki macicy.
A czy wiesz, że większość przypadków raka szyjki macicy jest efektem przetrwałego zakażenia wirusem HPV?
Rak szyjki macicy nieprzypadkowo jest nazywany cichym zabójcą, ponieważ przez długi czas nie daje objawów. Rozwija się skrycie i zabija co roku tysiące kobiet w Polsce. Patologiczne zmiany w obrębie szyjki macicy często prowadzą do rozwoju raka na szyjce macicy. Wirus brodawczaka ludzkiego hpv wywołuje zmiany w komórkach nabłonka szyjki macicy, które są widoczne dopiero po kilkunastu miesiącach od infekcji.
Rak szyjki macicy rozwija się w nabłonku tarczy szyjki macicy lub w obrębie kanału szyjki macicy.
–Kobiety powinny pamiętać o profilaktyce raka szyjki macicy i zgłaszać się regularnie na badania cytologiczne oraz testy na HPV – zwracają uwagę lekarze ginekolodzy z Centrum Ginekologii i Położnictwa FemiMea.
–Za pomocą cytologii możliwe jest wczesne wykrycie raka szyjki macicy i stanów przednowotworowych dróg rodnych kobiet – podkreślają.
Zakażenie wirusem HPV przez typy niskiego ryzyka może powodować u kobiet i mężczyzn zmiany w obrębie zewnętrznych narządów płciowych i w okolicach odbytu, w postaci kłykcin kończystych. Zmiany wywołane obecnością typów wirusa HPV wysokiego ryzyka mają związek nie tylko z rakiem szyjki macicy. Odpowiadają także za rozwój innych nowotworów złośliwych narządów płciowych, jak np. rak w obrębie sromu, pochwy, prącia, także raka prącia, raka gardła i krtani.
Diagnostyka infekcji HPV – testy przesiewowe na obecność wirusa HPV.
Wśród testów przesiewowych w screeningu raka szyjki macicy wyróżniamy:
- badanie cytologiczne
Cytologia konwencjonalna lub cienkowarstwowa na podłożu płynnym, nazywana cytologią LBC jest najczęściej stosowanym testem przesiewowym w kierunku wykrywania stanów przednowotworowych i wczesnych postaci raka szyjki macicy.
Czułość cytologii klasycznej mieści się w granicach 45-55%.
Czułość cytologii płynnej LBC wynosi do 70 proc.
test DNA HPV – wykrywający 14 typów wirusa HPV wysokiego ryzyka: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68.
Czułość testu DNA HPV jest wysoka i wynosi ponad 95 proc.
test mRNA HPV – test ten wykrywa ryzyko zmian wywołanych 5 wysokoonkogennymi typami HPV: 16, 18, 31, 33 i 45. Umożliwia diagnostykę infekcji przetrwałych oraz informuje o zwiększonym ryzyku rozwoju zmian nowotworowych.
Obydwa testy oparte są na metodzie PCR, umożliwiającej wykrywanie obecności DNA wirusa HPV oraz ocenę stopnia jego onkogenności. Są bardzo czułe i wiarygodne. Testy molekularne wykrywają zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV wysokiego ryzyka, odpowiadające za rozwój raka szyjki macicy.
Badanie cytologiczne jest badaniem przesiewowym w kierunku raka szyjki macicy. Nie jest jednak wystarczająco czułym testem i nie wykrywa zakażenia wirusem HPV. Wynik cytologii może jedynie zasugerować, na podstawie zmian w budowie komórek, że możemy mieć do czynienia z infekcją wirusem hpv.
–Wykonując test HPV DNA dowiesz się, czy występuje u Ciebie zakażenie HPV i jakim typem wirusa brodawczaka ludzkiego zostałaś zakażona – podkreślają lekarze ginekolodzy z Centrum FemiMea.
Cytologia polega na pobraniu wymazu z tarczy i kanału szyjki macicy. Badane są następnie komórki pod mikroskopem przez cytologa.
Wymaz pobierany jest za pomocą specjalnej szczoteczki i poddawany ocenie w warunkach laboratoryjnych. Do oceny powinny trafić zarówno komórki z tarczy szyjki macicy (nabłonek wielowarstwowy płaski) jak i z kanału szyjki macicy (nabłonek jednowarstwowy walcowaty)
Cytologię należy pobierać w pierwszej frazie cyklu miesiączkowego, kilka dni po zakończeniu krwawienia. Jednak nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem następnej miesiączki.
Zgłoś się na badanie w kierunku wirusa HPV, jeśli masz:
zły wynik cytologii
nawracające stany zapalne dróg rodnych
niepokojące zmiany na narządach płciowych
- kłykciny kończyste u Ciebie lub partnera
Dla kogo testy diagnostyczne są jeszcze wskazane?
badanie w kierunku wirusa HPV zaleca się także u osób, których partner jest nosicielem wirusa brodawczaka ludzkiego HPV
kobiety planujące ciążę także powinny wykonać test HPV.
W przypadku nieprawidłowej cytologii lub gdy wykryto u Ciebie wirus brodawczaka ludzkiego ginekolog skieruje się na kolposkopię. Szczegółowo o tym na czym polega to badanie dowiesz się z naszego specjalnego artykułu.
Pamiętaj, aby:
- na dwie doby przed pobraniem wymazu nie stosować leków dopochwowych i środków do higieny intymnej
- na dobę przed planowanym wymazem unikać współżycia seksualnego.
Zapamiętaj, że cytologia jest adresowana do kobiet w wieku od 25 do 59 lat.
Powinna być wykonywana raz na 3 lata, pod warunkiem, że ostatni wynik badania był prawidłowy. W przypadku osób, które przekroczyły 30 lat, jest zalecane wykonanie testu HPV DNA. Jeśli wynik jest ujemny, to badanie trzeba powtórzyć za 5 lat. U młodych kobiet badanie w kierunku HPV wiąże się z pobraniem wymazu z szyjki macicy.
W przypadku mężczyzn badanie na HPV polega na pobraniu próbki z prącia lub cewki moczowej.
Możesz skorzystać z tzw selfsamplingu.
Zamów zestaw do samodzielnego pobrania testu w zaciszu własnego domu i przekonaj się czy rak szyjki macicy Ci nie zagraża.
Badanie wykonasz samodzielnie we własnej łazience.
Dr n. med. Wojciech Homola, specjalista położnictwa i ginekologii, autor wielu prac naukowych z zakresu HPV oraz profilaktyki raka szyjki macicy, wieloletni wykładowca akademicki. Na codzień prowadzi ciąże, pomaga w doborze antykoncepcji, wykonuje kolposkopie, histeroskopie oraz elektrokonizacje szyjki macicy.
