Ginekolodzy rekomendują regularną diagnostykę HPV kobiet. Nic dziwnego, bo wirus HPV (inaczej wirus brodawczaka ludzkiego) dotyka aż 85% kobiet i mężczyzn aktywnych seksualnie. Badanie na HPV jest zupełnie bezbolesne, a ma znacznie większą czułość niż zwykła cytologia, a nawet cytologia płynna LBC. Dowiedz się, w jaki sposób możesz wykonać badanie na wirusa HPV i zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy i nie tylko.
Nowotwory spowodowane zakażeniem wirusem HPV
Wirus HPV (Human papillomavirus) dotyka różnych części ciała. Istnieje ponad 200 typów wirusa HPV. Wliczają się w to szczepy, które powodują zmiany na dłoniach, stopach czy nawet twarzy (są to niegroźne dla życia brodawki skórne). Około 30 szczepów dotyka genitaliów, łącznie ze sromem, pochwą, szyjką macicy, penisem i moszną, a także odbytnicą i odbytem. 14 szczepów wirusa brodawczaka ludzkiego ma udowodnioną rolę w powstawaniu raka szyjki macicy u kobiet. Na szczęście od momentu gdy zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego miało miejsce do rozwoju raka szyjki macicy mija od 7 do 10 lat. Mamy więc sporo czasu aby nie dopuścić do rozwoju nowotworu – to czas badanie hpv dna.
Najczęściej do nowotworów prowadzą odmiany wirusa HPV typu 16, 31 i 18, z grupy wysokoonkogennych szczepów hpv, które odpowiadają za aż 80% przypadków. Niestety objawy zakażenia wirusem hpv w tym przypadku nie występują, dopóki nie rozwinie się rak. Dlatego tak ważne jest badanie na obecność HPV.
Najczęstszym rodzajem nowotworów spowodowanych przez wirusa HPV jest rak szyjki macicy. Inne typy są znacznie rzadsze. Należą do nich:
nowotwór odbytu,
- rak prącia,
- rak gardła i krtani,
- nowotwór sromu,
- nowotwór pochwy.
Pamiętaj, że wirusy hpv są najczęstszą z grupy zakażenia przenoszone drogą płciową, warto o tym pamiętać w kontekście raka szyjki macicy.
Regularne testy HPV pozwalają zapobiec rozwinięciu się zarówno najczęstszych (np. rak szyjki macicy), jak i najrzadszych nowotworów (np. raka jamy ustnej).
Dodajmy, że oznaczanie testy hpv dna wystarczy wykonywać raz na 5 lat, jeśli oczywiście wynik okaże się ujemny, bo czas od zakażenia wirusem hpv do poważnych zmian to conajmniej kilka lat. Nowością w Polsce, jest metoda samopobrania wymazu na HPV w domu we własnej łazience. Metoda ta jest bardzo popularna w innych krajach np. Holandii czy Australii, a pacjentki, które raz z niej skorzystały już zawsze wybierają ten sposób badania. Więcej przydatnych informacji odnajdziesz w naszym specjalnym artykule o selfsamplingu.
Mam kłykciny kończyste (brodawki płciowe) czy musze wykonać test hpv?
Sam fakt, że zauważyłaś u siebie kłykciny kończyste nie jest groźny dla twojego zdrowia i życia, ponieważ te zmiany wywołane są przez niskoonkogenne typy wirusa brodawczaka ludzkiego hpv. Zmiany o typie kłykcin kończystych są usuwane równymi sposobami przez dermatologów – wenerologów i ginekologów. Istotne jest natomiast to, że z zakażeniem wirusem hpv niskiego ryzyka może iść w parze zakażenie hpv mogącym prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy. Dlatego jeśli stwierdzisz u siebie podejrzane brodawkowate zmiany okolic płciowych wykonaj test na hpv, również na zasadzie samopobrania.
Jak wygląda badanie na wirusa HPV(test hpv dna)
Można je wykonać na dwa sposoby.
- Pierwszy z nich to pobranie komórek nabłonka szyjki macicy – badanie wykonywane przez ginekologa. To badanie na obecność HPV DNA z perspektywy pacjentki wygląda identycznie jak cytologia. Wystarczy, że pacjentka położy się na fotelu ginekologicznym, a lekarz lub położna pobierze komórki nabłonka szyjki macicy specjalną szczoteczką. Następnie szczoteczka trafia do probówki i zostaje wysłana do laboratorium. Laboratorium metodami biologii molekularnej oznacza obecność jednego z 14 wysokoonkogennych typów HPV. Pacjentka otrzymuje wynik po upływie dwóch-trzech tygodni.
-
Samopobranie inaczej selfsampling – przyszłość screeningu hpv dna?
Obecnie pacjentki posiadają również inną możliwość – badanie HPV, podczas którego pacjentka sama pobiera próbkę w zaciszu własnego domu. Wiele badań naukowych dowiodło, że to badanie na obecność wirusa HPV jest równie skuteczne, jak badanie w gabinecie. Próbkę pacjentka pobiera za pomocą specjalnej szczoteczki EvalynBrush, która została zaprojektowana w Holandii w celu badań DNA HPV.
Genotypowanie HPV dna co to jest i dlaczego warto?
Okazuje się, że dzięki najnowszej technologii laboratoryjnej możemy dowiedzieć się nie tylko czy dotyczy nas zakażenie hpv, ale także jaki konkretny genotyp przyczynił się do zakażenia hpv. Warto dodać, że stosowane w BadamHPV rozszerzone genotypowanie amerykańskiej firmy BD Onclarity, z wykorzystaniem innowacyjnego zestawu do pobrania EvalynBrush, jest jedynym certyfikowanym badaniem, które posiada zarówno rejestrację i znak CE jak i rejestrację Amerykańskiej Agencji FDA.
Jak się przygotować do badania na HPV
Niezależnie od wybranej metody, należy wykonać test na HPV dopiero co najmniej dwa dni po ustaniu miesiączki, najlepiej w środku cyklu. Na dwie doby przed badaniem nie należy używać tamponów, stosować irygacji i leków dopochwowych. Na dobę przed badaniem należy powstrzymać się od seksu.
Czy z badania krwi można wykryć HPV?
Nie, ale też nie ma takiej potrzeby. Wirusa HPV wykrywa się poprzez samopobranie lub pobranie materiału przez personel medyczny z dróg rodnych, tak jak to się dzieje w przypadku cytologii. Obecnie nie istnieje badanie HPV z krwi, natomiast jest możliwość całkowicie bezbolesnego badania wykonanego w domu lub w przychodni lekarskiej.
Czy cytologia wykrywa HPV?
Cytologia nie wykrywa samego HPV, może zasugerować infekcję, gdy wirus HPV daje już pewne zmiany w komórkach nabłonka szyjki macicy. Przewagą testów na HPV jest wysoka czułość w wykrywaniu infekcji, a to daje szanse na leczenie zmian przedrakowych, co daje o wiele większe szanse na całkowite wyleczenie. Poza tym cytologia klasyczna wykrywa zmiany tylko w 50-60% przypadków. Cytologia płynna w 70%, czyli działa niewiele, ale jednak nieco lepiej. Testy na HPV wykrywają blisko 100% infekcji wirusem hpv, więc są o wiele bardziej precyzyjne niż standardowa (klasyczna cytologia) czy nawet płynna cytologia (cytologia LBC).
Czy badanie cytologiczne wystarczy aby ustrzec się przed rakiem szyjki macicy?
Cytologia jest badaniem niedoskonałym, ponieważ w jej przypadku wiele zależy od człowieka, który badanie wykonuje i interpretuje – jest więc badaniem subiektywnym. Każdy z etapów cytologii może skutkować błędem. Przykładowo materiał biologiczny może zostać pobrany w sposób nieprawidłowy albo być przechowywany w nieodpowiednich warunkach. W samym laboratorium osoba oceniająca próbki może nie zauważyć komórek w stanie przedrakowym. Z tego powodu prawidłowy wynik cytologii, nawet płynnej, nie wyklucza, że rozwija się stan przedrakowy a nawet rak szyjki macicy albo inny nowotwór. Poza tym niektóre rodzaje nowotworów są umiejscowione tak głęboko, że cytologia nie zdoła wykryć zmian.
Czym różni się test na HPV od cytologii?
Coraz więcej kobiet obawia się, że ma wirusa HPV. Badanie HPV DNA może wykryć onkogenne typy na tyle wcześnie, że nie zdąży rozwinąć się nowotwór albo będzie łatwo go wyleczyć. DNA wirusa HPV znajduje się w całych drogach rodnych, tak więc nie trzeba go specjalnie szukać. Wystarczy pobrać odpowiednio próbkę, a w laboratorium wykryją wszystkie onkogenne typy wirusa HPV, jakie ma dana pacjentka. Będzie mogła odpowiednio wcześnie podjąć leczenie.
Jeśli u pacjentki stwierdzono pozytywny wynik badania na onkogenne typy wirusa HPV, lekarz wyśle ją na cytologię płynną i czasem dodatkowo na kolposkopię. Jeśli cytologia wyjdzie prawidłowo, badanie wraz z testem na HPV należy powtórzyć za 6 do 12 misięcy. Postępowanie zależy również od tego, jakie typy wirusa HPV zostały wykryte. Jeśli cytologia wyjdzie nieprawidłowo, podejmuje się leczenie, które odpowiednio wcześnie podjęte ma prawie 100% skuteczność. Leczenie zawsze poprzedzone jest kolpokopią, która dzięki pobranym wycinkom wskazuje precyzyjnie gdzie może rozwijać się stan przed rakowy, który nie leczony może rozwinąć się w raka szyjki macicy. Więcej o kolposkopii przeczytasz w naszym specjalnym artykule.
Organizm zarówno kobiety jak i mężczyzny może poradzić sobie samodzielnie z wirusem HPV, jednak z wiekiem rośnie ryzyko, że ta walka może okazać się nieskuteczna i rozwinie się nowotwór. Dlatego kobiety powyżej 30. roku życia powinny wykonywać test na HPV co trzy do 5 lat. Poza tym istnieją czynniki ryzyka przetrwałej infekcji hpv, takie jak częste stany zapalne dróg rodnych, palenie papierosów, niedobory witaminowe, choroby nowotworowe i obniżona odporność.
Nie zwlekaj sprawdź czy nie masz wirusa HPV – zamów test do pobrania we własnej łazience już dziś! – Zamów tutaj.
Autor:
Dr n. med. Wojciech Homola, specjalista położnictwa i ginekologii, autor wielu prac naukowych z zakresu HPV oraz profilaktyki raka szyjki macicy, wieloletni wykładowca akademicki. Na codzień pracuje w Centrum FemiMea – www.femimea.pl
