Lekarze wiedzą ponad wszelką wątpliwość: HPV to jeden z najgroźniejszych wirusów. Wiemy, że to właśnie HPV wywołuje tragicznego w skutkach raka szyjki macicy, a mimo to pacjentki go zbyt często ignorują. Przeczytaj tekst do końca, nawet jeśli jesteś mężczyzną, by dowiedzieć się, jak ocalić życie. 2021 rok to może być rok, który przejdzie do historii jako ten, w którym lepiej wykryliśmy osoby zakażone. W Polsce jest już możliwe samopobranie wymazu na obecność HPV. Nareszcie. Test na HPV szybko i dyskretnie zamówisz tutaj.
HPV – co powinniśmy wiedzieć?
Wirus HPV najczęściej przenosi się drogą płciową. 80% osób aktywnych seksualnie się z nim zetknie. Na szczęście system immunologiczny u wielu z nas potrafi zwalczyć nawet te groźne patogeny. Szacuje się jednak, że u 20% infekcja przeobrazi się w trwałe zakażenie – DNA komórek będzie zmieniane, staną się one nieśmiertelne i zaczną powstawać groźne guzy, czyli nowotwór. Owe 20% zmienia się w konkretne liczby – rocznie to blisko 3000 pań, które w Polsce zachorowują na raka szyjki macicy, z czego ponad połowa umiera. Dowiedzmy się więcej o HPV i projekcie “Badam HPV”.
Najważniejsze informacje o wirusie HPV
Jeśli jesteś aktywny/aktywna seksualnie, to prawdopodobnie już się z tym wirusem zetknęłaś/zetknąłeś albo niedługo się zetkniesz i zadasz pytanie „HPV co to jest?”. Ten podstępny wirus jest aż tak powszechny. Wywołuje on nie tylko raka szyjki macicy, ale także odbytu, gardła, krtani, a inne jego typy bardzo nieprzyjemne kłykciny kończyste, czyli tzw. brodawki płciowe. Rak szyjki macicy to jest jeden z nielicznych nowotworów, któremu potrafimy zapobiec, ponieważ znamy całą kaskadę wydarzeń wywołującą chorobę.
Typów wirusów HPV jest blisko 200! W kontekście raka szyjki macicy mówimy o wirusach niskoongkonneych i wysokoonkogennych (takich wirusów jest 14, z czego 16, 18 i 31 najbardziej).
Co to jest wirus HPV
HPV to wirus brodawczaka ludzkiego, który występuje w blisko 200 odmianach. Jest zaraźliwy w głównej mierze poprzez kontakt z ludzkimi wydzielinami. Najczęściej zakażenie wirusem HPV ma miejsce poprzez stosunki seksualne: penetracja pochwowa lub analna, a także seks oralny. W niektórych przypadkach mowa również o zakażeniu wirusem poprzez korzystanie z czyjegoś ręcznika albo bielizny, ale jest to bardzo mało prawdopodobne. Co istotne, HPV to wirus wyjątkowo powszechny wśród ludzi – ryzyko zakażenia wirusem HPV jest w ciągu całego życia duże. Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) dotyczy około 80% populacji, co oznacza, że 8 na 10 osób aktywnych seksualnie ma, miało lub będzie przejdzie zakażenie wirusem HPV. Nie oznacza to jednak, że wirusa HPV powinno się bagatelizować – realnie zagraża on zdrowiu, a nawet życiu zakażonych bo może doprowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
Wirus HPV jest cierpliwy, jeśli akurat w naszym organizmie pierwotna infekcja przerodzi się w przewlekłe zakażenie, to wtedy wirus, nie dając żadnych objawów, wnika do warstwy podstawnej nabłonka, czyli do tej najniższej warstwy, niewidocznej podczas badania ginekologicznego ani też niedostępnej w cytologii, i tam rozpoczyna zmianę DNA komórki. Taka komórka staje się nieśmiertelna, namnaża się. Po 7-10 latach tworzy się guz, czyli nowotwór. Dobra wiadomość jest taka, że mamy te 7-10 lat, by prześcignąć wirusa i się z nim na dobre rozprawić. Lekarze nieustannie mówią, że najważniejsze, by nie dopuścić do rozwoju raka. Stany przedrakowe potrafimy leczyć, raka już gorzej. Dlatego właśnie najważniejsze jest, by badać HPV. Test na HPV należy wykonywać od 30 roku życia i wystarczy takie badanie powtarzać co 5 lat, jeśli oczywiście wynik wyjdzie ujemny. Test w prosty i dyskretny sposób zamówisz na naszej stronie internetowej tutaj.
Wirus HPV test –jak zrobić test na HPV?
Test na HPV pobiera się w taki sam sposób, jak cytologię. Jest to po prostu wymaz z szyjki macicy za pomocą specjalnie zaprojektowanej szczoteczki. Eksperci Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników na początku 2021 roku zarekomendowali to badanie jako opcję pierwszego rzutu w profilaktyce raka szyjki macicy. Wymaz HPV jest bardziej czuły w wykrywaniu stanów prowadzących do raka. Ważna zmiana dla pacjentek jest taka, że są już technologie, które umożliwiają samopobranie wymazu. Oznacza to, że wymaz HPV może pobrać personel medyczny, ale też pacjentki mogą pobrać wymaz same w swojej łazience. To rewolucyjna zmiana. Do tego kluczowe jest to, że nie ma różnicy w czułości wykrywania HPV pomiędzy pobraniem w placówce medycznej, a pobraniem wymazu samodzielnie przez pacjentkę specjalnie zaprojektowanym zestawem.
Czym grozi zakażenie HPV?
Wśród odmian HPV znajdują się szczepy niegroźne (tzw. niskoonkogenne szczepy wirusa HPV), a także wysokoonkogenne, które stwarzają ryzyko rozwoju chorób nowotworowych, przede wszystkim raka szyjki macicy. To właśnie przetrwała, czyli nierozpoznana i trwająca wiele lat infekcja wirusem HPV jest uznawana za bezpośrednią przyczynę rozwoju raka szyjki macicy. Jest to zależność o tyle niebezpieczna, że wirus HPV przez wiele lat może nie dawać żadnych zauważalnych objawów, mutując komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego szyjki macicy, co u niektórych osób może spowodować po wielu latach rozwój raka szyjki macicy. Jeśli kobieta zaniedbuje badania profilaktyczne, gdy wystąpią u niej odczuwalne objawy i zgłosi się na wizytę kontrolną do ginekologa, może być już za późno na skuteczne leczenie raka szyjki macicy. To właśnie takie zaniedbania każdego roku stanowią główną przyczynę śmierci około 1600 Polek i około 2800 przypadków raka szyjki macicy.
Jakie objawy daje wirus HPV u kobiet?
Jak wcześniej wspomniano, w wielu przypadkach wirus brodawczaka ludzkiego nie daje żadnych objawów. Niektóre jego odmiany, tzw. niskoonkogenne szczepy HPV (głównie szczep 6 i 11) powodują w okolicach intymnych brodawki narządów płciowych, mówimy wtedy o rozwoju tzw. kłykcin kończystych. Na ogół występują one w miejscach intymnych kobiet i mężczyzn, na przykład na wargach sromowych, napletku czy odbycie. Mogą formować się także w jamie ustnej lub gardle. Kłykciny kończyste są wstydliwym i trudnym do leczenia problemem, ale na szczęście nie powodują zagrożenia dla zdrowia i nie grają roli w powstawaniu raka szyjki macicy u kobiet. Więcej o obajwach zakażenia wirusem HPV znajdziesz tutaj.
Dlaczego warto badać HPV jeśli masz kłykciny kończyste?
Zakażenie hpv szczepami niskoonkogennymi, które powodują kłykciny może zasugerować nam także fakt zakażenia wirusem hpv wysokoonkogennym ponieważ często zakażenie hpv dotyczy kilku szczepów naraz. Dlatego obecność kłykcin kończystych może być swoistego rodzaju sygnałem alarmowym dla kobiety aby zrobić test hpv w kierunku szczepów wysokoonkogennych. Test na HPV pobiera ginekolog w gabinecie podobnie jak cytologię, jest to więc szybkie i nieinwazyjne badanie. Istnieje możliwość pobrania wymazu do testu w kierunku HPV we własnej łazience na zasadzie samopobrania (tzw. selfsampling). Więcej o tej metodzie, którą stosują kobiety na całym świecie (np. w Holandii Dani Szwecji czy Austarlii) przeczytasz tutaj (link na badam HPV do artykułu o selfsamplingu).
Jeśli zakażenie HPV trwa długo, a naukowcy udowodnili, że do rozwoju raka szyjki macicy potrzeba od od 7 do 9 lat od infekcji wirusem HPV, mogą się pojawić – krwawienia z pochwy o niewyjaśnionej przyczynie, ból w trakcie stosunku oraz upławy. W przypadku zakażenia HPV jamy ustnej oraz gardła również mogą wystąpić dolegliwości bólowe, chrypka, a także problemy z połykaniem.
Jak chronić się przed HPV?
Chociaż prezerwatywa zmniejsza ryzyko zakażenia HPV, niestety nie gwarantuje całkowitej eliminacji zagrożenia ze strony tego wirusa HPV. Z tego powodu warto szczepić się przeciw wirusowi HPV, a także świadomie dobierać swoich partnerów seksualnych. Jeżeli partner informuje o swoim zakażeniu wirusem, bezwzględnie powinno to oznaczać brak jakiejkolwiek możliwości kontaktu seksualnego. Co jednak w sytuacji przygodnego seksu, gdy nie ma się wiedzy o stanie zdrowia swojego partnera? Możesz wtedy wykonać test HPV w domowej łazience, próbkę w łatwy sposób odesłać do laboratorium a wynik otrzymasz na maila. Więcej szczegółów znajdziesz tutaj.
W takich przypadkach ważną formę ochrony przed wirusem stanowią właśnie regularne badania profilaktyczne.
Diagnostyka HPV u kobiet
W wykryciu wirusa brodawczaka ludzkiego w organizmie kobiety nie pomoże cytologia gdyż ona bada komórki szyjki macicy, czyli może wykryć zmiany wywołane przez HPV . To refundowane badanie regularnie przeprowadzane w gabinecie ginekologicznym na NFZ, jednak czułość tego testu jest na poziomie 50-60 %. Badanie cytologiczne warto wykonywać przynajmniej co 2-3 lata, najpóźniej w ciągu roku od rozpoczęcia współżycia. Cytologię powinny wykonywać także kobiety, które nie są aktywne seksualnie, najpóźniej od 25. roku życia. Warto jednak mieć na uwadze, że skuteczność diagnostyczna cytologii względem HPV jest znacznie mniejsza. Z tego powodu osobom podejrzewającym u siebie HPV rekomendujemy wykonać przede wszystkim wymaz konkretnie pod kątem tego wirusa.
Czy HPV zawsze oznacza raka szyjki macicy?
Nie, wszystko zależy od szczepu wirusa, jakim się zakażono – dlatego tak ważne jest jego zbadanie. Jeśli wykryto szczep wysokoonkogenny, ginekolog zleci kolejne badania diagnostyczne, takie jak kolposkopia oraz badanie oporu nabłonka szyjki macicy. Należy pamiętać także o tym, że wirus grozi chorobami nowotworowymi obu płciom. Może wywoływać także raka prącia, krtani, gardła albo języka. Konsultacje lekarskie powinny odbywać zatem również mężczyźni.
Jak leczy się HPV?
Nie ma skutecznych leków na wirusa HPV. Przykładowo kłykciny kończyste można usuwać laserowo. Ponadto należy pozostawać pod ścisłą kontrolą lekarską. W wielu przypadkach organizm, który jest w dobrej kondycji zdrowotnej, może sam zwalczyć infekcję. Jeśli tak się nie stanie, przejdzie ona w postać przetrwałą, która u 15-20% może rozwinąć stan przedrakowy, który nieleczony może doprowadzić do raka szyjki macicy. Na szczęście stany przedrakowe szyjki macicy są w 100 % uleczalne, rak szyjki macicy we wczesnym stadium również ma wysoką wyleczalność. Tym bardziej warto się badać, ponieważ wyleczalność raka szyjki macicy czwartego stopnia jest aż dziesięciokrotnie niższa.
Dlaczego jeszcze warto badać HPV?
Mając świadomość zakażenia wirusem, możemy zapobiec jego dalszej transmisji, dzięki temu kolejne osoby nie zachorują na brodawczaka ludzkiego. Możemy także monitorować swoje zdrowie aby zareagować najpóźniej na etapie stanu przedrakowego szyjki macicy. Z kolei w sytuacji uzyskania ujemnego wyniku zakażenia warto rozważyć przyjęcie szczepionki przeciw HPV.
Nie czekaj, zrób test na HPV we własnej łazience i bądź bezpieczna.
Badam HPV – pierwszy taki projekt w Polsce
Od stycznia 2021 roku badaniem pierwszego rzutu w profilaktyce raka szyjki macicy, zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników oraz Polskiego Towarzystwa Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy, jest oznaczanie wirusa HPV.
Jeśli chodzi o wirus HPV badanie na jego obecność ma bardzo wysoką czułość – znakomicie wykrywa wirusa, ale nie mówi jeszcze o chorobie. Natomiast cytologia na podłożu płynnym LBC (- ta ma lepszą czułość nawet o 20-30% od cytologii klasycznej) jest z kolei specyficzna do choroby, ale nie jest tak czuła, jak badanie na obecność wirusa HPV.
Eksperci nie tylko podkreślili, że badanie wirusa HPV jest bardzo ważne, ale, jak wspomnieliśmy, po raz pierwszy dopuścili również możliwość samopobrania wymazu przez pacjentkę w domu, tzw. self sampling zwalidowanymi testami, a ponieważ owa metoda nie była badana na polskim rynku, powinniśmy więc korzystać ze zwalidowanych przez FDA, czyli Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków, która jest uznawana za najbardziej rygorystycznego regulatora.
“Badam HPV” to wzorowany najlepszymi praktykami w Europie Zachodniej sposób łatwego i skutecznego wykrywania wirusa. Dlaczego? Ważna jest szczoteczka oraz metoda diagnostyczna.
W zestawie “Badam HPV” wykorzystana jest szczoteczka Evalyn Brush, która w tej chwili jest uznawana za najlepszy zestaw na świecie. Została ona stworzona specjalnie z myślą o pobieraniu materiału komórkowego z pochwy. Jest sterylna, ma delikatne włoski, które każdorazowo umożliwiają zebranie odpowiedniej ilości materiału komórkowego.
Ta szczoteczka w połączeniu technologią molekularną ONCLARITY BD, czyli tzw. rozszerzone genotypowanie xT-GT (- extended genotyping), oznacza, że wykrywamy znacznie więcej wirusów niż w standardowym badaniu.
Zazwyczaj w testach na HPV szuka się dwóch typów wirusa, tych najbardziej onkogennych, czyli 16 i 18, a wszystkie inne oznacza się po prostu jako “inne”. W “Badam HPV” wykrywa się sześć typów wirusów: 16, 18, 31, 45, 51, 52, a pozostałe wirusy w klastrach 33/58, 35/39/68, 56/59/66 w zależności od ich zjadliwości. Jest to więc bardziej precyzyjne badanie.
Pacjentka pobiera wymaz w domu. Pakuje w pudełko, w którym dostała zestaw i zanosi do najbliższego sklepu Żabka. Ważne jest to, że dzięki szczoteczce Evalyn Brush czułość badania nie jest uzależniona od zewnętrznych warunków atmosferycznych podczas transportu ani czasem dostarczenia do laboratorium. Tu jest okienko nawet 30 dni. Nie zwlekaj zamów zestaw do samopobrania już dziś i przekonaj się czy HPV Ci nie zagraża.
Zrobiliśmy test w “Badam HPV” i co teraz?
Jeśli badanie DNA HPV pokazało, że nie ma DNA wirusa HPV, to znaczy, że nie ma poważnych problemów z szyjką macicy. W Niemczech lekarze proszą pacjentki o powtórzenie badania za 3 lata, w Anglii co 5 lat. I co ważne, nie trzeba w tym przypadku wykonywać cytologii co rok. Nadal musimy jednak chodzić regularnie do ginekologa, ponieważ rak szyjki macicy, to nie jest jedyne niebezpieczeństwo, które zagraża kobietom.
Jeśli pobrany wymaz wskazuje na obecność wirusa HPV, wtedy należy odbyć wizytę u ginekologa bądź odbyć telekonsultację z lekarzem w ramach projektu “Badam HPV”, który nakreśli, jakie kroki powinna wykonać pacjentka w zależności od jej wieku oraz dotychczasowej historii badań. Najważniejsze jest, by nie rozpoczynać leczenia samodzielnie. Konieczna jest konsultacja z lekarzem-ginekologiem.
Badam HPV – wysoka skuteczność, ale cena bardziej przystępna
Wykonanie badania w ramach projektu “Badam HPV” łącznie z odesłaniem przesyłki kosztuje 219 zł. Dla wielu Pań cena ma znaczenie. Idąc do lekarza, zależnie od regionu Polski, zapłacimy od 150-250 zł za wizytę. Dodatkowo ok. 200 zł za badanie. Wiąże się to więc z kosztem ok. 400 zł. Badam HPV pozwala nie tylko wykonać badanie taniej, ale też powoduje, że pacjentki nie obawiają się przyjść do ginekologa, badanie jest w pełni anonimowe, bezpieczne, łatwe, nikt nie wie, że testujemy się na obecność wirusa HPV.
Na stronie www.badamHPV.pl znajdują się kompletne informacje o infekcji HPV, zmianach, jakie ten wirus wywołuje, a także o tym, jak można zapobiec rakowi szyjki macicy. Zestaw zamówisz w łatwy i dyskretny sposób tutaj.
Dr n. med. Wojciech Homola, specjalista położnictwa i ginekologii, autor wielu prac naukowych z zakresu HPV oraz profilaktyki raka szyjki macicy, wieloletni wykładowca akademicki
