Według najnowszych badań częstość występowania zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego w ciągu całego życia jest bardzo wysoka. Ryzyko zakażenia wirusem hpv wynosi nawet 85% u kobiet i 91% u mężczyzn. Wystarczył jeden partner seksualny. Dlaczego nie można lekceważyć tego wirusa? U części osób może powodować zmiany nowotworowe – raka szyjki macicy, ale też prącia, nowotwory głowy i szyi. U innych zmiany łagodne, ale krwawiące, bądź powodujące trudności w oddawaniu moczu i stolca, lęk, a nawet depresję – brodawki płciowe inaczej kłykciny kończyste. Poznaj drogi zakażenia HPV i skuteczne metody zapobiegania.
Czym jest wirus brodawczaka ludzkiego
To tak naprawdę to nie jest jeden wirus, lecz grupa ponad 200 wirusów. Zakażają komórki skóry i błon śluzowych, rozprzestrzeniając się przez kontakt “skóra do skóry”. Mogą wywoływać łagodne brodawki płciowe w miejscach intymnych kobiet i mężczyzn. Część z nich może powodować raka – szyjki macicy, jamy ustnej, gardła i odbytu.
Wirusy niskoonkogenne (łagodne) to typ: 6, 11, 13, 30, 40, 42, 43, 44. Z kolei wirusy wysokoonkogenne (bardziej niebezpieczne) to typ: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 i 68.
Wirus HPV – jak odbywa się zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego hpv
Wiele wirusów przenosi się drogą oddechową, jeszcze inne pokarmową. Inaczej jest w przypadku wirusa HPV. Drogi zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego obejmują skórę i błony śluzowe.
Jak można się zarazić wirusem HPV?
Wirus brodawczaka ludzkiego łatwo przenosi się między partnerami w trakcie stosunku seksualnego. Można się nim zarazić poprzez bezpośredni kontakt ze skórą lub błoną śluzową zarówno podczas seksu pochwowego jak i oralnego oraz analnego. Jednak, uwaga, nie tylko.
Jak jeszcze przenosi się wirus HPV? Okazuje się, że również podczas kontaktu ze śliną lub skórą osoby zarażonej. Najrzadsza droga zakażenia HPV to droga wertykalna, od mamy do dziecka w trakcie porodu, która praktycznie nie istnieje.
Wiesz już, jakie są drogi zakażenia wirusem HPV, dowiedz się teraz, jak się objawia i sposoby, jak się przed nim ustrzec.
Objawy zakażenia wirusem HPV
Wirus brodawczaka ludzkiego może długo nie dawać żadnych objawów, powodować niewielkie zmiany lub zmiany nasilone. Nawet osoba bez objawów jest nosicielem i może nieświadomie zakażać innych. Jest to o tyle istotne, że eliminacja wirusa z organizmu trwa około 1-2 lata.
Zmiany skórne to brodawki i kłykciny kończyste, ale HPV zajmuje też błony śluzowe.
Brodawki lokalizują się na dłoniach i podeszwach stóp. Są to niebolesne, niekiedy swędzące guzki o nierównej powierzchni, nie przekraczają kilku milimetrów. Jeżeli się zlewają, mogą boleć przy chodzeniu. Z kolei kłykciny kończyste, inaczej brodawki płciowe to różowe kalafiorowate guzki. Pojawiają się z reguły w okolicach zewnętrznych narządów płciowych: prącia, sromu lub około odbytu. Oba rodzaje zmian potwierdzają zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego hpv typu niskoonkogennego.
HPV w jamie ustnej powoduje drobne zmiany podobne do kłykcin, czasem są płaskie, białawe. Wirus brodawczaka ludzkiego odpowiada też za raka szyjki macicy. Rezultatem zakażenia hpv mogą być również chrypka, trudności w oddawaniu moczu i stolca albo ból w trakcie stosunku seksualnego.
Co chroni przed zakażeniem HPV
Naukowcy wykryli czynniki ryzyka przetrwałych (potencjalnie niebezpiecznych) zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego. Wyróżnili::
- wielu partnerów seksualnych,
- wczesne rozpoczęcie współżycia,
- współżycie bez zabezpieczenia barierowego (prezerwatywa)
- zakażenie wirusem HIV,
- niedobory odporności,
- spożywanie alkoholu,
- palenie tytoniu.
W celu uniknięcia zakażenia wirusem HPV warto zatem:
- zdecydować się na szczepienie – u kobiet szczepionka chroni przed rozwojem kłykcin kończystych, jak i zmian przedrakowych i raka szyjki macicy. Szczepić powinni się też chłopcy i młodzi mężczyźni, którzy z kolei są narażeni na raka prącia, odbytu, głowy i szyi. U obu płci to tak zwana profilaktyka pierwotna (przed zakażeniem),
- regularnie się badać (badania przesiewowe to tak zwana profilaktyka wtórna), test na HPV pobierzesz we własnej łazience, więcej o tej metodzie przeczytasz tutaj
- opóźnić moment inicjacji seksualnej o minimum kilka lat,
- ograniczyć liczbę partnerów seksualnych,
- unikać używek typu alkohol i tytoń,
- stosować barierowe metody antykoncepcji (prezerwatywa). Zmniejszają one ryzyko zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Jednakże należy pamiętać, że nie robią tego w 100%.
Szczepienie przeciwko HPV – czy jest skuteczne i bezpieczne?
Szczepienie najlepiej wykonać przed podjęciem aktywności seksualnej, najlepiej w 12-13. roku życia, jest wtedy najbardziej skuteczne. Starsze szczepionki chroniły najpierw przezd dwama a potem przed 4 typami wirusa. Obecnie dostępna jest dziewięciowalentna szczepionka chroniąca zarówno przez kłykcinami jak i przed zakażeniem hpv najgroźniejszymi typami wirusa wysokoonkogennego Wszystkie szczepionki są bezpieczne, również dla osób z zaburzeniami odporności.
Podobnie jak w przypadku innych leków, u niektórych osób mogą pojawić się działania niepożądane. Najczęściej są miejscowe (takie jak obrzęk i ból), rzadziej dochodzi do omdleń.
Wiesz już, jak przenosi się wirus brodawczaka HPV.
Drogi zakażenia wirusem obejmują skórę i błony śluzowe, a do infekcji dochodzi podczas stosunku seksualnego. Jednak nie tylko. Okazuje się, że zakazić się można również podczas kontaktu ze śliną lub skórą osoby zarażonej. Większość osób aktywnych seksualnie przejdzie zakażenie hpv bezobjawowo, mniejsza część będzie miała objawy. Konsekwencją wieloletniej infekcji wirusem hpv mogą być groźne dla życia nowotwory. Dlatego po pierwsze szczep się. Ogranicz liczbę partnerów seksualnych, stosuj barierowe metody antykoncepcji oraz unikaj alkoholu i papierosów.
Autor:
Dr n. med. Wojciech Homola, specjalista położnictwa i ginekologii, autor wielu prac naukowych z zakresu HPV oraz profilaktyki raka szyjki macicy, wieloletni wykładowca akademicki
